Huy Đặng
Trường Đại học:
Niagara College Canada
Ngành Business Administration – Supply Chain and Operations Management
Bằng cấp trước đây
Trường THPT Ngô Thời Nhiệm – TP.HCM
Kinh nghiệm làm việc
Production Planner
Bosch Rexroth Canada
Purchasing agent
BV Glazing System Ltd.
Mình đã chọn lọc quốc gia du học, trường học, ngành học như thế nào?
Ngay từ những năm học cấp 3, bản thân mình và gia đình đã định hướng sẽ đi du học thay vì học Đại học trong nước. Ngày đó mình nghĩ chỉ cần học cái gì mình thích hoặc chọn một ngành nào đó hay ho mà không cần phải nghĩ sâu xa quá nhiều, do đó ban đầu mình định học ngành Quản lý Nhà hàng Khách sạn tại Thuỵ Sĩ. Tưởng tượng cảnh được khoác trên mình bộ vest chỉn chu, làm việc trong một khách sạn sang trọng cũng “ngầu” lắm chứ! Tuy nhiên sau khi trao đổi thêm với bố mẹ và nghiêm túc ngồi xuống nghĩ lại, mình nhận thấy rằng mình cần thực tế hơn. Ngành Business Administration – Supply Chain and Operations Management – dịch nôm na là Chuỗi cung ứng và Vận hành là ngành mà gia đình mình đã làm từ rất lâu rồi. Mình cũng tìm hiểu thêm thấy rằng ngành này tương lai sẽ là một ngành xu thế. Và đúng như vậy, hiện nay mọi thứ diễn ra trên toàn cầu đều liên quan đến chuỗi cung ứng. Đến giờ nghĩ lại, mình vẫn thấy quyết định sau cùng của mình ngày đó là đúng đắn.
Sau khi đã xác định được ngành học, mình bắt đầu tìm hiểu quốc gia mà mình sẽ theo học. Trong danh sách của mình có một số nước châu Âu và Canada. Tuy nhiên, học phí ở các nước châu Âu tương đối cao và điều kiện để sang du học tại các quốc gia này cũng khá khó khăn. Trong khi đó, Canada có những chính sách mở cửa cũng như tạo điều kiện hấp dẫn cho các du học sinh quốc tế. Ngoài ra, Canada có mức học phí tương đối hợp lý và rẻ hơn nhiều so với các nước nói tiếng Anh khác. Hơn nữa, theo mình tìm hiểu Canada đã kinh nghiệm đào tạo ngành Cung ứng này từ khá lâu rồi, nên cuối cùng mình quyết định chọn Canada là điểm đến.
Khi đến một đất nước hoàn toàn xa lạ để sinh sống và học tập trong thời gian dài, thì việc sống ở đâu, học ở đâu cũng là một vấn đề rất quan trọng. Canada là quốc gia rộng thứ hai thế giới, ở Canada có những vùng rất lạnh và hẻo lánh. Mình thì sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, đến năm lớp 8 thì cùng gia đình chuyển vào TPHCM, từ bé đến lớn đều sinh sống ở những nơi rất nhộn nhịp. Trong khi việc bắt đầu cuộc sống mới ở đất nước xa lạ vốn dĩ đã rất khó khăn rồi, nên nếu không tìm hiểu kĩ ngay từ đầu lại chọn đúng trường nằm ở vùng hẻo lánh, mình nghĩ nó sẽ kinh khủng lắm. Vì vậy mình bắt đầu lên mạng tìm hiểu về địa lý của Canada, những nơi kinh tế phát triển, dân cư đông đúc một chút và những nơi tập trung nhiều cộng đồng người Việt cũng như du học sinh Việt Nam. Cuối cùng mình lựa chọn Niagara, một thành phố cách Toronto khoảng 2 tiếng lái xe.
Và trường mình theo học là Niagara College Canada, một trong những trường có tỉ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm rất cao, chiếm khoảng 96%. Trường cũng có tỉ lệ hài lòng từ đánh giá của sinh viên khá tốt.
Quá trình chuẩn bị thủ tục du học
Điều kiện tiên quyết để mình có thể du học Canada đó là phải có chứng chỉ IELTS. Tuỳ ngành tuỳ trường có những yêu cầu khác nhau. Đối với ngành mình học yêu cầu IELTS 6.0 trở lên.
Mình nộp hồ sơ qua công ty du học. Bởi họ có nghiệp vụ và nắm rõ quy trình cũng như mọi tờ cần chuẩn bị, giúp quá trình làm thủ tục du học của mình nhanh gọn hơn. Mình chỉ cần công chứng, dịch thuật các loại giấy tờ, bằng cấp từ năm cấp 1 đến hiện tại và đi khám sức khoẻ tại một trung tâm được chỉ định bởi đại sứ quán Canada.
Những khó khăn khi mới đặt chân đến Canada
Bất kì là học sinh, sinh viên hay cả những người đã đi làm và sinh sống tự lập ở Việt Nam khi mới sang đây đều sẽ gặp những khó khăn nhất định bởi sự khác biệt về văn hoá. Khí hậu ở Canada tương đối khắc nghiệt. Mặc dù ngày nhỏ mình ở Hà Nội nhưng cũng chưa từng chứng kiến cái lạnh như thế, hơn nữa mình đã chuyển vào sống ở TPHCM cũng khá lâu rồi, nên từ một nơi nắng nóng quanh năm đến sinh sống tại xứ lạnh như thế cũng là một điều khá khó khăn. Mình lại sang vào đúng tháng 12 là mùa đông, thời tiết lạnh giá, cây cối thì lụi tàn, trời đất âm u nên cái cảm giác nhớ nhà lại càng mạnh mẽ, cảm thấy buồn và tủi thân lắm.
Tuy nhiên mình nghĩ khó khăn lớn nhất khi mới sang có lẽ là ngôn ngữ. Mặc dù ở Việt Nam mình đã bỏ ra 12 năm để học tiếng Anh, nhưng đến khi sang đây đôi khi mình không hiểu người ta nói gì, thời gian ban đầu lên lớp nghe giảng mình cũng không hiểu được hết nội dung mà thầy cô truyền đạt, bởi người bản xứ họ nói nhanh hơn rất nhiều, khác xa với tiếng Anh mình học ở Việt Nam.
Đôi nét về trường Niagara College Canada
Cơ sở vật chất của trường mình rất tốt, thật sự không có gì để chê cả. Họ trang bị những thiết bị, công cụ học tập mới nhất. Trường cũng có riêng một phòng ban chuyên hỗ trợ các sinh viên quốc tế và giải đáp mọi vấn đề như giấy tờ, visa và cả các vấn đề học tập, làm thêm nên thời gian mới sang cũng bớt khó khăn hơn nhiều vì luôn có người sẵn sàng hỗ trợ mình.
Trường cũng có rất nhiều câu lạc bộ và đông sinh viên quốc tế đến từ nhiều quốc gia khác nhau, do đó mình cũng có cơ hội được tiếp xúc và tìm hiểu thêm nhiều nền văn hoá từ các bạn bè quốc tế thông qua các buổi event của trường, khá thú vị.
Như mình chia sẻ ban đầu rằng ngôn ngữ cũng là một khó khăn khá lớn đối với nhiều sinh viên Việt Nam lúc mới sang, dẫn đến nhiều lúc mình không hiểu được hết nội dung mà thầy cô truyền đạt trên lớp. Tuy nhiên sau đó mình có thể trao đổi thêm với thầy cô qua email, thầy cô sẽ phản hồi các bạn khá nhanh chóng. Mình nghĩ sẽ có nhiều bạn e ngại việc thầy cô không thể phản hồi hết email của các học sinh, nhưng khi học tập ở đây thì các bạn yên tâm bởi nhà trường đã có quy định rõ ràng các giáo sư cũng như thầy cô giáo phải phản hồi email của học sinh trong vòng 48 tiếng. Thời gian đó mình cũng được thầy cô hỗ trợ rất nhiều, họ giải thích rất cặn kẽ những vấn đề mình đang thắc mắc hoặc chưa hiểu.
Chi phí nơi ở Canada có đắt không?
Vì cũng là lần đầu xa gia đình lâu đến vậy nên mình đăng ký với trường ở homestay với người bản xứ để chủ nhà họ có thể chuẩn bị bữa ăn cho mình, không phải lo vấn đề ăn uống. Hơn nữa, những homestay được chỉ định này đều đã được nhà trường kiểm tra kĩ càng và được trường cấp phép nên rất an toàn.
Tuy nhiên gia đình mình mong muốn mình sang trước thời gian nhập học 2 tháng để làm quen dần với môi trường và cuộc sống bên này trước khi đi học, mà trường họ chỉ cung cấp homestay trước 2 tuần thôi, vì vậy thời gian đầu mới sang mình phải thuê nhà ở ngoài. Trong thời gian này, mình phải tự túc toàn bộ, tự nấu nướng rồi tự ăn uống, tự dọn dẹp, mình cảm thấy rằng những việc này mình toàn hoàn có thể tự làm được, vậy thì ở homestay làm gì cho đắt tiền?
Sau đó mình quyết định ở nhà thuê. Mình gọi điện, viết email cho trường xin huỷ đăng ký ở homestay. Như vậy mỗi tháng mình có thể tiết kiệm ít nhất 100 CAD – 150 CAD ở thời điểm đó.
Nhiều bạn hỏi mình tại sao không ở kí túc xá luôn cho tiện? Ngược lại với Việt Nam, ở bên này chi phí ở kí túc xá là cao nhất vì nó đầy đủ dịch vụ từ dọn dẹp, giặt giũ như một khách sạn vậy. Tuy nhiên ở kí túc xá không được phép tự nấu ăn nên sẽ phát sinh thêm nhiều chi phí khác.
Chi phí sinh hoạt ở Canada
Chỗ mình ở là một thành phố nhỏ, chỉ có duy nhất xe bus là phương tiện công cộng và mỗi chuyến cách nhau đến 30 – 40 phút, nên cá nhân mình thấy việc di chuyển ở đây khá là bất tiện so với các thành phố lớn. Hàng ngày mình mất đến khoảng 40 phút để đến trường, trong khi sau này khi đã có điều kiện hơn, mình lái xe riêng đến trường chỉ mất khoảng 10 phút. Nếu để chia sẻ việc mua ô tô ở bên này thì đúng là giá ô tô không đắt như ở Việt Nam, rất rẻ. Như chiếc xe đầu tiên của mình là một chiếc xe đã qua sử dụng nhưng mình thấy vẫn khá ổn, giá mình mua khi đó chỉ khoảng hơn 100 triệu VNĐ cả thuế và các chi phí các, ngược lại phí bảo hiểm xe bên này rất cao, tính ra tiền Việt mình phải chi khoảng 7 triệu đồng/tháng cho tiền bảo hiểm, chưa kể tiền xăng.
Thời điểm đó, mình thuê nhà hết khoảng 400 CAD/tháng, giá này đã bao toàn bộ điện, nước và wifi. Chi phí ăn uống của mình thì khoảng 200 – 250 CAD mỗi tháng là ăn uống tương đối thoải mái. Nếu bạn nào tiết kiệm hơn có thể chỉ hết khoảng 150 CAD. Chi phí điện thoại thì tuỳ gói, như mình dùng gói 50 CAD/tháng, nếu bạn đa phần dùng wifi mà không cần sử dụng 3G nhiều thì có thể dùng gói 20 CAD/tháng cũng được, vẫn nghe gọi không giới hạn. Thời điểm mình còn đi xe bus thì mình không mất tiền đi lại gì cả, vì tiền xe bus đã được bao gồm trong học phí hết rồi. Nếu tiêu lặt vặt nữa thì thêm khoảng 100 CAD. Cho nên mình nghĩ chi phí sinh hoạt khoảng 700 – 750 CAD/tháng là khá thoải mái. Chi phí này các bạn có thể dùng để tham khảo bởi thời giá thời điểm đó và bây giờ khác nhau.
Du học sinh có được làm thêm không?
Bạn hoàn toàn có thể đi làm thêm trong quá trình du học tại Canada. Chính phủ Canada quy định sinh viên chỉ được làm thêm tối đa 20h/tuần trong kì học, còn kì nghỉ có thể làm đến 40h/tuần. Trong trường hợp bạn làm thêm trong trường (on-campus job) thì sẽ không bị giới hạn thời gian làm việc bởi nhà trường chắc chắn không để mình làm việc quá nhiều, ảnh hưởng đến việc học tập. Đặc biệt, thời gian làm việc trong trường sẽ không bị tính vào thời gian làm thêm quy định. Tức là nếu mình làm việc trong trường 30h/tuần đi chăng nữa, mình vẫn có thể làm thêm ở ngoài tối đa 20h/tuần trong kì học. Tất nhiên để có thể làm thêm hai công việc một lúc thì bạn phải sắp xếp lịch học phù hợp để không bị ảnh hưởng. Như đợt học năm cuối, môn học không còn nhiều và lại trúng thời điểm dịch Covid-19, chủ yếu học online có bản ghi hình buổi học để mình có thể xem lại, nên mình gần như làm việc full time vì mình vừa làm thêm ở trường vừa làm thêm ở bên ngoài.
Mình sang Canada tròn 10 tháng là bắt đầu đi làm thêm rồi, mình từng làm nhiều công việc lắm, làm ở quán phở, đóng rượu vang, đóng gói hàng,… Cơ bản mực lương làm thêm ở Canada khoảng 14 CAD – 15 CAD/giờ, nếu trừ thuế thì thực nhận chỉ khoảng 12 CAD/giờ. Nếu một tháng bạn làm 80 tiếng thì cũng kiếm đủ tiền chi trả các chi phí sinh hoạt như tiền nhà, tiền ăn uống mà không cần xin thêm gia đình.
Cơ hội việc làm sau khi tốt nghiệp như thế nào?
Mình nghĩ một du học sinh mới tốt nghiệp tìm kiếm công việc ở đây cũng có những khó khăn nhất định, bởi mình phải cạnh tranh với người bản địa, họ hiểu văn hoá ở đây hơn mình, họ có những lợi thế nhất định so với học sinh quốc tế. Đổi lại, người Việt mình thường chăm chỉ hơn, do đó những công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, chăm chỉ chính là cơ hội cho các du học sinh Việt Nam. Nói chung mình thấy cơ hội việc làm ở Canada rất nhiều, bạn hoàn toàn có thể tìm được công việc phù hợp sau khi ra trường nếu có sự chuẩn bị kĩ lưỡng như tìm hiểu kĩ về công việc trước khi phỏng vấn, cho họ thấy sự tự tin và kinh nghiệm tích luỹ được cho vị trí này thì không có gì đáng ngại cả.
Ở Canada có hai kênh tìm việc khá phổ biến là Indeed và LinkedIn, mình cũng như nhiều bạn khác thôi, mình lên hai kênh đó tìm kiếm những công việc thuộc ngành học của mình và bắt đầu “rải CV”. Sau đó mình cũng tham gia vòng phỏng vấn ở một số công ty, may mắn là trước 2 tuần kết thúc chương trình học, mình nhận được offer của công ty Bosch Rexroth Canada – một công ty đa quốc gia rất nổi tiếng của Đức cho vị trí Production Planner. Mình làm ở đây được khoảng 8 tháng thì quyết định chuyển sang một công việc mới, phần cũng vì mức đãi ngộ đưa ra tốt hơn, phần cũng vì mình muốn học hỏi nhiều hơn ở một môi trường và công việc khác. Hiện nay mình đang bắt đầu công việc mới ở vị trí Purchasing agent tại BV Glazing System Ltd., một công ty về xây dựng, một mảng hoàn toàn mới đối với mình.
Chia sẻ dự định sắp tới
Khả năng cao mình sẽ trở về Việt Nam sau khi lấy xong quốc tịch, bởi cá nhân mình vẫn mong muốn được sống gần gia đình. Hơn nữa mình nghĩ ở Việt Nam mình sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến hơn, bởi để tiến đến những vị trí cao hơn ở bên này đôi khi nỗ lực thôi chưa đủ, ít nhiều họ vẫn ưu tiên người da trắng hơn. Tuy nhiên khoảng thời gian từ lúc nộp thường trú nhân đến khi lấy được quốc tịch cũng phải mất ít nhất 2-5 năm, vì vậy trong tương lai gần mình vẫn sẽ ở lại Canada sinh sống và làm việc.
Hy vọng những chia sẻ của mình trên đây sẽ phần nào giúp các bạn có cái nhìn khái quát hơn về cuộc sống du học tại Canada. Chúc các bạn có một hành trình tốt đẹp tại đất nước thú vị này!
